به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرگزاری فارس، همایش بزرگداشت روز شیخ اشراق (شهاب‌الدین سهروردی) با حضور حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه،‌ غلامحسین ابراهیمی دینانی، آیت‌الله یدالله یزدان‌پناه، آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، غلامرضا اعوانی، رحیم اعوانی، نجفقلی حبیبی و جمعی دیگر از اساتید حوزه فلسفه و حکمت کشور، عصر روز گذشته (سه‌شنبه 5 مرداد) در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.

حجت‌الاسلام خسروپناه در این همایش با موضوع روش‌شناسی حکمت اشراق طی سخنانی عنوان کرد: هر عالم و فیلسوفی روش خاصی برای بیان دیدگاه خود دارد. این طور نیست که شب بخوابد و صبح سخنی بیهوده بگوید. قطعاً دانش مبتنی بر استدلال است و شناخت آن روش اصطلاحاً روش‌شناسی تعبیر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه سخنان سهروردی هم تکمیل و هم نقد حکمت مشاء است، اظهار داشت: البته او هیولای مشائی را قبول نداشته و با متکلمان و متصوفه اختلاف‌نظر داشته است. برخی بزرگان اهل سنت به نقد جدی فلسفه پرداختند از جمله ابوحامد غزالی، سپس شهاب‌الدین سهروردی، تیر خلاص را هم فخر رازی زده است. این سه شخصیت ضربه مهلکی به فلسفه وارد کردند اما شیخ اشراق در این بین آمد و گفت می‌توان عقل و شهود را با هم جمع کرد و فلسفه و تصوف را با هم در آمیخت.

خسروپناه با تقسیم‌بندی حکما از نظر سهروردی، گفت: دسته اول حکمایی هستند که فقط تهذیب نفس و کشف شهود فعال دارند، دوم حکمایی که فقط در استدلال و بحث قوی هستند، سوم حکیمی که در هر دو شاخه استدلال و تأله قوی است، چهارم حکیمی که هر دو را جمع کرده اما در تأله و تهذیب قوی ولی در بحث ضعیف است و پنجمین دسته عکس گروه چهارم هستند.

وی در ادامه گفت: سهروردی، حکیمی را خلیفة‌الله می‌داند که هر دو استدلال و تهذیب را با هم جمع کند و در هر دو قوی باشد حال چطور این جمع اتفاق می‌افتد. سهروردی معتقد است که یکسری منابع معرفتی در جهان موجود است که باید همه اینها را با هم جمع کنیم. نخست فلسفه ایران باستان، دوم یونان باستان، سوم مشاء، چهارم عرفان و تصوف و پنجم کتاب آسمانی اسلام و سنت نبوی است. وی معتقد است زمانی که این حکمت شهود و اندیشه با هم جمع می‌شود که مجموع این پنج دسته منابع با هم ترکیب شوند.

رئیس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران، اظهار داشت: سهروردی از هرمس، فیثاغورث، افلاطون، فلوطین، تستری، شاه کائنان ایرانی، کیومرث، فریدون، کیخسرو، بسطامی، منصور حلاج، خرقانی و غیره نام برده و معلوم می‌شود این شخصیت با این سن کم چقدر در منابع غور داشته و شخصیت‌ها را می‌شناخته است. وی می‌گوید که ما باید تک‌تک رویکرد این افراد را بشناسیم. رویکرد اول شهودی است، رویکرد دوم رمزی، رویکرد سوم نقلی و رویکرد چهارم رویکرد عقلی است. بنابراین اینجا مشخص می‌شود روش شهودی سهروردی مقدم بر عقلی او است.

خسروپناه در پایان درباره فرآیند دستیابی به این رویکردها گفت: گام اول نفی شکاکیت مطلق است. وی سوفسطاییان را کنار می‌زند، گام دوم تمسک به سلوک است یعنی سهروردی معتقد است باید سلوک عرفانی و منازل عرفانی را تا دستیابی به شهود طی کنیم لذا چله نشسته و منازل عرفانی را طی می‌کنیم. توصیه‌هایی هم به دوستان و هم‌کیشانش دارد اول اینکه راه سلوک را طی کنیم، دوم عشق داشته باشیم و سوم مدت 40 روز ریاضت بکشیم. گام سوم با کمک بدیهیات و ابزار حس و عقل بتوانیم حقایق شهودی را مدلل کنیم پس روش حکمت اشراق مثل مشاء، متصوفه و متکلمه نیست اما حکمت اشراق جمع شهود، عقل و وحی است.